آتشکده گره کازرون
آتشکده گره یکی از دیدنی های شیراز و کازرون است که در نزدیکی روستای بالاده در شهرستان کازرون، میان شاپور تا فیروزآباد بنا شده‌است، در گستره‌ای که آن را می‌توان پایتخت ساسانیان و یا سرآغاز شکل‌گیری ساسانیان به شمار آورد. آتشکدهی جره را از سنگ و ملات گچ ساخته‌اند و می‌گویند که این آتشکده یکی از ده آتشکدهای است که به دستور «مهرنرسی»، وزیر بهرام پنجم، ساخته شده است.البته یکی از چیزهای دیگری که باید درباره‌ی این آتشکده دانست این است که آتشکدهی جره در جایی و در مکانی بنا شده که از نگاه تاریخی پیشینه‌ای بسیار دارد به‌ویژه در زمان ساسانیان.
آتشکدهی جره که مورد علاقه گردشگران تور شیراز است، را با سنگهای تراش‌خورده و با نمایی محدب به بلندای(:ارتفاع) ١٤ متر، بنا گذاشته‌‌اند. درگاه‌هایی گسترده و سقفی با معماری ویژه دارد که بی‌گمان از برجستگی‌های این آتشکده است هرچند که سال‌هاست آتشی در آن، زبانه نمی‌کشد اما شکوهش را باید دید. آتشکده جره را با سنگهای تراش خورده و با نمایی محدب بنا نهاده اند. وجود درگاههای وسیع و شکل خاص سقف آن نیز از دیگر ویژگیهای خاص معماری آن محسوب میشود.
بسیاری بر این عقیده اند که آتشکده جره یکی از چارطاقهای اربعه ی معروف است که توسط «مهرنارسه» (یکی از قدرتمندترین و متنفذترین شخصیتها در میان بزرگان عصر ساسانی) بنا نهاده شده است. طبق مستندات تاریخی مهرنارسه در جره و دشت بارین (برخی معتقدند همان دشتبرم) بناهای متعدد و باشکوهی را برپا کرد و آتشکدهای را نیز در «آبروان» که تا چند قرن پس از انقراض ساسانیان هنوز برپا بود، ساخت. همچنین وی در نزدیکی همان منطقه چهار ده دیگر را آباد کرد و در هر کدام از آنها آتشکدهای را بنا نهاد و یکی را به نام خود («فرامرزاورخذایا» (خداوندا مرا بالا ببر)) نامید و سه آتشکدهی دیگر را به نام سه تن از فرزندانش نامگذاری نمود. «کارداران» واقع در منطقهی فراشبند، «ماگشنسپان» واقع در نزدیکی کازرون و «زروانداذان» در منطقهی جره، آتشکده هایی هستند که مهرنارسه بنا نهاد و بنا بر اعتقاد بسیاری از باستانشناسان چهارطاقی های موجود در فراشبند و کازرون و جره همان آتشکدههای این شخص متنفقذ دوران ساسانی هستند.
آتشکده جره صرفنظر از کاربرد چهارطاقی به عنوان آتشکده یا هر نام دیگر، سازوکار خاص تقویمی و گاهشماری جالب توجهی دارد. با بررسی و شناخت بهتر این سازوکار به وضوح درمی یابیم که ساخت چنین بناهایی نشانهای است از دانش و علوم دقیق در ایران باستان، دانشی که در طی هزاران سال به جای آنکه بر آن افزوده شود، از یادها رفته و به فراموشی سپرده شده است.
