یکی از دیدنی های اصفهان، خانه تاج است که در شهر کاشان قرار دارد. در بافت تاریخی شهر و محور توریستی خیابان علوی قرار گرفته و در بند بند آن می توانید اصالت هویت، نجابت و سادگی را ببینید. این بنا که در تور اصفهان می بینید، یکی از خانه های گودال باغچه ای اصیل کاشان است که حدود دو قرن قدمت دارد و در دوران قاجاریه ساخته شده است و با شماره 9028 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
خانه تاج به صورت متروکه و مخروبه در مرداد ماه سال 1383 توسط معمار مرمت بناهای تاریخی کاشان «حاج سید اکبر حلی» خریداری شد و مرمت و بازسازی آن تا اسفند ماه 1384 با هزینه شخصی ایشان به طول انجامید و در بیست و پنجم اسفند ماه همان سال با اهداف ذیل و به منظور ایجاد فضایی مناسب برای گفتگو، تبادل نظر، همدلی، انسجام و هماهنگی بیشتر بین هنرمندان، طی مراسمی با شکوه با حضور جمع کثیری از هنرمندان و هنر دوستان و مسئولین تحت عنوان موزه مردم شناسی و خانه هنرمندان کاشان افتتاح شد.
خانه تاج کاشان ۷۰۰ مترمربع عرصه و ۸۰۰ مترمربع اعیانی دارد و معماری با ارزش و قدیمی آن نمونه‌ای از خانه‌ها مردم عام در زمان قاجاریه است که در حال حاضر، خانه هنرمندان نام گرفته و از آن استفاده فرهنگی میشود. این خانه از سه طبقه تشکیل شده است: همکف، گودال باغچه و سرداب تحتانی. هم چنین خانه تاج ۲ باب حیاط بیرونی و اندرونی دارد و ۱۳ باب اطاق پنج دری و سه دری و تک دری در آن قرار دارد.
در حیاط بیرونی وقتی از هشتی پنج ضلعی وارد میشویم دالان باریک پیچیده‌ای، فضا را از دید رهگذر محفوظ نگه میدارد. در حیاط بیرونی یک باب مطبخ و یک سرداب کوچک قرار دارد که سرداب در زمین رُسی حفر شده است و کمی نمناک است که از این سرداب برای نگهداری مواد غذایی در تابستان‌های گرم این شهر استفاده می‌شده است.
در ایوان پیشکم، سه باب وجود دارد: درب میونجی توپر(بدون شیشه)، حرمت قسمت بیرونی( مخصوص مراجعه کنندگان) را از اندرونی جدا مینموده است، اندرونی محل زندگی کدبانو و اهل و عیال در خانه بوده است. این درب‌ها ماهیت فرهنگ و تمد اسلامی را نمایان میسازد. از نشانه‌های معماری کاشانی در این خانه میتوان به درون‌گرایی، هماهنگی، تعادل، تقارن، تناسب، ظرافت و همزمان به قداست و نجابت اشاره کرد که هویت تاریخی اهالی کاشان را به تصویر کشیده است.
حیاط اندرونی و شارم‌های اطراف گودال باغچه و مهتابی مقابل با غرفه‌های کنار شارم از طریق راه پله‌ای تنگ به پایین خانه متصل میشود. فضای سرداب و پس سرداب به واسطه باغچه‌ها و آب نمای مرکزی گودال باغچه طراوت را از دهانه زیر زمین می‌گیرد. هوای گرم و خشک و سوزان در فصل تابستان از طریق بادگیر مرتفع نصب شده روی بام با وزش باد از پره‌های بادگیر عبور کرده و به کانال مرطوب مجاور سرداب میرسد و پس از آن که گرمای آن گرفته و خوب خنک شد از راه شبکه‌های جعفری به سمت زیر زمین منتقل میشود و به این صورت هوای خانه خنک میشود و حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه با هوای کوچه اختلاف دما پیدا میکند.
